بررسی امکان تلاقی ارقام انتخابی بادام و شلیل به منظور تولید بذور هیبرید

به منظور تولید بذور هیبرید و بررسی اثرات نوع دانه گرده (والد پدری) بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیو شیمیایی میوه های حاصله از تلاقی های صورت گرفته بین بادام و شلیل، آزمایشی در سال 1390 در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال شهر کرج اجرا شد. آزمایش بصورت بلوک های کامل تصادفی با 10 تکرار (داده های مورفولوژیکی) و 3 تکرار (داده های بیو شیمیایی) طراحی و اجرا شد. ابتدا از هر رقم تعدادی شاخه با تعداد گل کافی در مرحله پاپ کورن انتخاب شدند و در داخل کیسه های مخصوص جهت اخته کردن و گرده افشانی مصنوعی قرار داده شدند. در زمان پذیرش مادگی، گل ها توسط گرده های مورد نظر تلقیح دستی شدند. در این پژوهش شلیل ارقام فیلامنا و فایر برایت به عنوان پایه مادری با استفاده از دانه گرده خودی و نیز گرده ارقام بادام شاهرود 12 و تلخ 86 تلقیح شدند. همچنین گرده شلیل فیلامنا به عنوان پایه پدری برای ارقام بادام شاهرود 12 و تلخ 86 به صورت کنترل شده گرده افشانی شدند. به هنگام رسیدن میوه، محصول بدست آمده از آزاد گرده افشان و گرده افشانی مصنوعی برداشت گردیده و صفات مورفو- بیو شیمیایی مربوط به میوه های تشکیل شده اندازه گیری شدند. اندازه گیری میزان آمیگدالین بذور نیز با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا انجام شد. نتایج نشان داد امکان تلاقی شلیل و بادام وجود دارد و منجر به تولید بذور هیبرید می گردد. همچنین نتایج این بررسی نشان داد اثر دانه گرده بادام ارقام شاهرود 12 و تلخ 86 در تلاقی با شلیل فیلامنا و فایر برایت بر ابعاد، وزن میوه و هسته، درجه اسیدی، اسید قابل تیتر، مواد جامد محلول، شاخص طعم میوه، درصد روغن، کلروفیل a b,و کل پوست میوه حاصل از تلاقی مذکور تاثیر گذار بوده است. گرده شلیل فیلامنا در تلاقی با بادام شاهرود 12 و تلخ 86 روی برخی صفات مورفولوژیکی تاثیر چشم گیری داشته است ولیکن بر صفات بیو شیمیایی هر دو رقم بادام هیچگونه تاثیری نداشته است. بذور هیبرید حاصله پس از اعمال چینه سرمایی و تیمار جیبرلین، جوانه زده و دانهال های هیبرید به گلخانه منتقل شده که در آینده مورد ارزیابی قرار گیرند. کلمات کلیدی: بادام، شلیل، بذور هیبرید، گرده افشانی، خصوصیات مورفولوژیکی و شیمیایی